Άσθμα

Τι είναι το άσθμα;

 

Το άσθμα είναι μια χρόνια πάθηση που χαρακτηρίζεται από φλεγμονή των αεραγωγών. Οι αεραγωγοί (βρόγχοι) είναι οι σωλήνες που μεταφέρουν τον αέρα στους πνεύμονες.

Όταν κάποιος ασθενής με άσθμα εισπνεύσει κάποιον ερεθιστικό παράγοντα από το περιβάλλον, προκαλείται μια υπερβολική απάντηση των βρόγχων με σύσπαση των λείων μυικών ινών των αεραγωγών (βρογχόσπασμος), η οποία οδηγεί σε στένωση του αυλού τους. Η φλεγμονή των βρόγχων χαρακτηρίζεται από οίδημα και παραγωγή εκκρίσεων που είναι παχύρρευστες και κολλώδεις, με τελικό αποτέλεσμα την επιδείνωση της στένωσης του αυλού των βρόγχων. Έτσι, περιορίζεται η ροή του αέρα μέσα από τους βρόγχους.

 

Μια σχηματική απεικόνιση των μηχανισμών με τους οποίους η φλεγμονή προκαλεί απόφραξη των αεραγωγών σε ασθενείς με άσθμα φαίνεται στην επόμενη εικόνα.

Οι ασθενείς με άσθμα έχουν μια γενετική (κληρονομική) προδιάθεση, αλλά τα συμπτώματα εμφανίζονται μετά την έκθεση σε κάποιους εκλυτικούς παράγοντες. Τέτοιοι παράγοντες είναι οι λοιμώξεις (ιδιαίτερα οι ιογενείς), ερεθιστικοί παράγοντες στο περιβάλλον (σκόνη, γύρεις, τρίχωμα ζώων, υγρασία, καπνός, φάρμακα κ.λπ.) και η άσκηση.

Τα συμπτώματα του άσθματος

 

Η διάγνωση του άσθματος τίθεται από το γιατρό με βάση τα συμπτώματα του ασθενούς και το ιστορικό του.

 

Τα τυπικά συμπτώματα ενός ασθενούς με άσθμα είναι:

  • Βάρος (δυσφορία) στο στήθος
  • Βήχας
  • Συριγμός (“σφύριγμα” στην αναπνοή – ιδιαίτερα στην εκπνοή)
  • Δύσπνοια (δυσκολία στην αναπνοή)

 

Τα συμπτώματα αυτά εμφανίζονται επεισοδιακά και μπορεί να περάσουν είτε με την κατάλληλη θεραπεία είτε – μερικές φορές – χωρίς αντιμετώπιση. Χαρακτηριστικά, τα συμπτώματα αυτά επιδεινώνονται με την άσκηση, κατά τη νύχτα ή νωρίς το πρωί, σε συγκεκριμένες εποχές (συνήθως άνοιξη και φθινόπωρο), μετά από ιώσεις και μετά από έκθεση σε ερεθιστικούς παράγοντες στο περιβάλλον.

 

Οι ασθενείς με άσθμα μπορεί συχνά να ξυπνήσουν τη νύχτα από βήχα ή δυσκολία στην αναπνοή.
Μερικοί ασθενείς με άσθμα μπορεί να εμφανίζουν μόνο βήχα χωρίς κανένα άλλο σύμπτωμα.
Ο βήχας μπορεί να είναι ξηρός (χωρίς πτύελα) ή παραγωγικός (με πτύελα).
Όταν οι ασθενείς με άσθμα παράγουν πτύελα, αυτά είναι τυπικά κολλώδη, με χαρακτηριστικό λευκό ή κίτρινο χρώμα.

 

Όταν το άσθμα ενός ασθενούς είναι σε σταθερή κατάσταση μπορεί να μην εμφανίζει καθόλου συμπτώματα.

 

Η διάγνωση του άσθματος μπορεί να είναι ιδιαίτερα δύσκολη σε κάποιες ηλικιακές και κοινωνικές ομάδες:

  • Τα πολύ μικρά παιδιά (ιδιαίτερα κάτω των 5 ετών) μπορεί συχνά να εμφανίζουν βήχας και συριγμός, χωρίς απαραίτητα να πάσχουν από άσθμα. Σε τέτοιες ηλικίες είναι απαραίτητη η μακροχρόνια παρακολούθηση και – εάν τα συμπτώματα επιμένουν και το παιδί ανταποκρίνεται στην αντιασθματική θεραπεία – τίθεται η διάγνωση του άσθματος.
  • Οι ηλικιωμένοι μπορεί να έχουν μειωμένη αντίληψη των συμπτωμάτων τους και συχνά να θεωρούν τη δυσκολία στην αναπνοή φυσιολογική συνέπεια της ηλικίας τους. Τα συμπτώματα του άσθματος, επίσης, στους ηλικιωμένους δεν είναι πάντοτε τυπικά.

Αλλεργία & Άσθμα

 

Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (WHO) τo 85% των περιπτώσεων άσθματος που εκδηλώνεται από την παιδική ηλικία έχει αλλεργική αιτιολογία.

Περισσότεροι από τους μισούς ανθρώπους με άσθμα έχουν και αλλεργική ρινίτιδα. Από τους ασθενείς με αλλεργική ρινίτιδα, περίπου το 1/3 θα εμφανίσει κάποια στιγμή συμπτώματα άσθματος.

 

Τα τυπικά συμπτώματα της αλλεργικής ρινίτιδας είναι:

  • φτάρνισμα
  • φαγούρα στη μύτη
  • ρινική συμφόρηση ή/και καταρροή
  • αίσθημα φαγούρας στο λαιμό, τα αυτιά ή το στόμα
  • πονοκέφαλος
  • αδυναμία συγκέντρωσης

 

Συχνά οι ασθενείς με αλλεργική ρινίτιδα εμφανίζουν και αλλεργίες στα μάτια (αλλεργική επιπεφυκίτιδα). Στην περίπτωση αυτή εμφανίζουν κόκκινα μάτια, που συχνά δακρύζουν και εμφανίζουν αίσθημα φαγούρας.
Κάποιοι ασθενείς εμφανίζουν όλα τα συμπτώματα, ενώ κάποιοι εμφανίζουν μόνο μερικά από αυτά.
Κάποιοι ασθενείς εμφανίζουν συμπτώματα μόνο την άνοιξη ή το φθινόπωρο και πάσχουν από “εποχιακή αλλεργική ρινίτιδα”.

 

Αυτοί οι ασθενείς έχουν συνήθως αλλεργίες σε γύρεις (από φυτά, δένδρα, γρασίδι ή λουλούδια) ή σε μύκητες (που υπάρχουν στην υγρασία). Κάποιοι ασθενείς, ωστόσο, μπορεί να εμφανίζουν συμπτώματα ολόκληρο το χρόνο και τότε μιλάμε για “ολοετή αλλεργική ρινίτιδα”. Οι ασθενείς αυτοί έχουν κατά κανόνα αλλεργίες σε αλλεργιογόνα που υπάρχουν στην καθημερινότητα, όπως τα ακάρεα της οικιακής σκόνης, το τρίχωμα των κατοικίδιων ζώων και κάποια χημικά ή τροφές.